STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWNEGO

GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY

Z 1 KWIETNIA 2011 R.

(GPP-110-4560-14-1/11/PE/RP)

Niezależnie od tego czy pracownik w poprzednim roku kalendarzowym korzystał lub też w ogóle nie korzystał z urlopu na żądanie, w kolejnym roku kalendarzowym przysługuje mu prawo tylko do czterech dni urlopu na żądanie. Należy tu zaznaczyć, że dni niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym urlopu na żądanie nie przechodzą na następny rok kalendarzowy i wraz z końcem roku tracą swój specyficzny charakter. Zatem, jeśli przypadkowo, pracownikowi przysługują w 2011 r. 32 dni urlopu, na które składa się 26 dni urlopu bieżącego i sześć dni urlopu zaległego – to niezależnie od tego, czy pracownik w 2010 r. korzystał z urlopu na żądanie – w 2011 r. przysługuje mu prawo jedynie do czterech dni urlopu na żądanie.

WYJAŚNIENIA MINISTERSTWA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

Z 20 MAJA 2009 R.

W SPRAWIE URLOPU NA ŻĄDANIE

Na podstawie art. 167² k.p. pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż czterech dni urlopu w każdym roku kalendarzowym.

Przepis ten ustanawia szczególny sposób udzielania urlopu wypoczynkowego stanowiący wyjątek od zasady, że urlopu udziela się według planu urlopów lub w terminie uzgodnionym indywidualnie z pracownikiem.

Natomiast w zakresie określania dni, na które udziela się urlopu wypoczynkowego, oraz jego wymiaru godzinowego stosuje się ogólne zasady wskazane w art. 154² k.p.

Urlop uregulowany art. 167² k.p. nie jest odrębną instytucją prawną, lecz urlopem wypoczynkowym, różniącym się od pozostałych dni tego urlopu jedynie sposobem udzielania.

STANOWISKO GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY

Z 7 KWIETNIA 2008 R.

W SPRAWIE TERMINU UDZIELANIA PRACOWNIKOM ZALEGŁEGO URLOPU NA ŻĄDANIE

(GPP-110-4560-170/08/PE)

W myśl prawa pracy obowiązkiem pracodawcy jest udzielanie pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym uzyskał on do niego prawo (art. 152 kodeksu pracy). Odstępstwa od tej zasady dopuszczalne są tylko wyjątkowo i są ściśle określone w przepisach. Urlop wypoczynkowy udzielany pracownikowi w terminie późniejszym niż rok kalendarzowy, w którym pracownik nabył do niego prawo, jest urlopem zaległym. Granicą czasową udzielenia urlopu zaległego - zgodnie z art. 168 k.p. - jest koniec pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, niezależnie od tego, czy przyczyny powodujące to przesunięcie leżą po stronie pracodawcy, czy pracownika.

Ten obowiązek nie dotyczy udzielanych zgodnie z art. 167² k.p. czterech dni urlopu na żądanie pracownika. Uprawnienie do tego urlopu przysługuje bowiem na dany rok kalendarzowy i w razie niewykorzystania go przez pracownika w danym roku nie przechodzi na rok następny. Zatem nieudzielanie pozostawionych poza inicjatywą pracodawcy i planem urlopów oraz porozumieniem w sprawie terminu wykorzystywania urlopu dni urlopu na żądanie, które wraz z końcem roku tracą swój specyficzny charakter, nie uważa się za naruszenie obowiązku wynikającego z art. 168 k.p.

Przykładowo, jeśli pracownik uprawniony do 26 dni urlopu wypoczynkowego nie wykorzystał w 2007 r. sześciu dni urlopu, w tym czterech dni urlopu na żądanie, w 2008 r. będzie miał sześć dni urlopu zaległego. Jednak obowiązek wykorzystania zaległego urlopu do 31 marca 2008 r. będzie dotyczył tylko dwóch dni urlopu wypoczynkowego, gdyż pozostałe cztery dni urlopu zaległego były niewykorzystanym w 2007 r. urlopem na żądanie.

Ponadto informujemy, że stosownie do art. 167² k.p. w danym roku kalendarzowym pracownikowi przysługują tylko cztery dni urlopu na żądanie i kiedy pracownik w danym roku kalendarzowym nie wykorzystał czterech dni urlopu na żądanie, cztery dni urlopu przechodzą na rok następny, ale już jako normalne dni urlopu. Ponadto urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego, do którego odnoszą się odmienne zasady jego wykorzystywania.

Mając na uwadze te wyjaśnienia, należy stwierdzić, że pracownicy mają obowiązek wykorzystać do 31 marca dni urlopu zaległego "zwykłego". Natomiast dni niewykorzystanego np. w 2007 r. urlopu na żądanie "przechodzą" na 2008 r. jako "normalny" urlop, ale pracodawca nie może domagać się wykorzystania ich do końca pierwszego kwartału 2008 r. W planie urlopów pracownik może więc wpisać dowolny termin ich wykorzystania i łączyć ten urlop z dniami "zwykłego" urlopu wypoczynkowego.

Równocześnie informujemy, że nieudzielenie do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo tylko "zwykłego" urlopu zaległego, może stanowić wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 2 k.p.).